Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki
Þau sem spila á þessum veðmálasíðum eru fjórtán sinnum líklegri til að þróa með sér spilavanda og spilafíkn heldur en þeir sem gera það ekki. Leikir Íslenskra getrauna hafa hins vegar engin markæk tengsl við spilavanda og spilafíkn, að sögn Péturs Hrafns Sigurðssonar hjá Íslenskri getspá og Getraunum.
Pétur skrifaði grein um ólöglegar erlendar veðmálasíður og marktæk tengsl þeirra við spilavanda og spilafíkn á Íslandi og þeim hörmungum sem slíku getur fylgt.
Greinin birtist á visir.is í gær.
Nokkuð hefur verið fjallað um starfsemi erlendra veðmálafyrirtækja hér á landi og er það tilefni skrifa Péturs.
Íslensk getspá og Íslenskar getraunir eru sjálfstæð félög og hafa hvort sinn fjárhaginn. ÍSÍ, ÖBÍ réttindasamtök og UMFÍ eiga Íslenska getspá. ÍSÍ á 46,67% hlut, ÖBÍ réttindasamtök 40% og UMFÍ 13,3%. Það hlutfall af hagnaði fyrirtækisins sem rennur til UMFÍ er að stórum hluta greiddur út til sambandsaðila UMFÍ.
Eignaraðilar Íslenskra getrauna eru Íþrótta- og Ólympíusamband Íslands (70%), Ungmennafélag Íslands (20%), Knattspyrnusamband Íslands, Íþróttabandalag Reykjavíkur og Íþróttanefnd ríkisins (10%). Hagnaður af rekstri félagsins skiptist bæði eftir eignarhlut ásamt því sem áheit af sölu getraunaseðla rennur til íþróttahreyfingarinnar í samræmi við merkt áheit af sölu getraunaraða.
Hér að neðan má lesa grein Péturs í heild sinni:
Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki
Ýmsir aðilar sem hafa fjárhagslega hagsmuni af starfsemi erlendra veðmálafyrirtækja sem starfa hér á landi með ólögmætum hætti, hafa stigið fram á undanförnum dögum og lofsungið starfsemi þessara fyrirtæka. Þessi fyrirtæki séu svo heiðarleg og góð, starfi fyrir opnum tjöldum og fari eftir öllum lögum og reglum.
Ekki er minnst á að þessi fyrirtæki brjóta á hverjum degi íslensk lög. Né heldur að það sé ekki í fyrsta sinn sem þessi fyrirtæki brjóta lög þegar það hentar þeim og verður örugglega ekki heldur það síðasta. Nú síðast birtist grein á Visir.is eftir Maarten Haijer, sem er framkvæmdastjóri samtaka sex veðmálafyrirtækja, sem öll eiga það sameiginlegt að brjóta lög á Íslandi.
Íslenskar getraunir og Íslensk getspá hafa verið í fararbroddi þegar kemur að ábyrgri spilun og voru fyrst happdrættisfyrirtækja á Íslandi til að fá vottun frá European Lotteries með 70 meðlimi og World Lottery Association sem hefur 157 meðlimi innanborðs.
Ábyrg spilun
Í öllum rannsóknum sem gerðar hafa verið á Íslandi um spilavanda og spilafíkn hafa leikir Getspár og Getrauna aldrei tengst á marktækan hátt spilavanda og spilafíkn. Það gerist hinsvegar ekki af tilviljun, heldur vegna vel ígrundaðra ákvarðana sem teknar hafa verið í stjórnum fyrirtækjanna með ábyrga spilun í huga.
Nokkur atriði skipta miklu máli í þessu sambandi og sýnir muninn á Íslenskum getraunum, sem reka m.a. Lengjuna og Lengjan beint, og erlendum ólöglegum veðmálafyrirtækjum.
Inngöngubónusar
Erlendu veðmálafyrirtækin bjóða upp á inngöngubónusa fyrir þau sem koma ný inn á síður þeirra. Geta þeir numið hundruðum evra sem nýir viðskiptavinir fá „gefins“.
Rannsóknir sýna að inngöngubónusar eru öflugasta aðferðin til að sækja unga viðskiptavini.
Íslenskar getraunir bjóða ekki upp á inngöngubónusa.
Neikvæð veðmál
Erlend veðmálafyrirtæki bjóða upp á neikvæð veðmál, svo sem fjölda gulra eða rauðra spjalda þar sem auðvelt er að hagræða úrslitum. Íslenskar getraunir bjóða ekki upp á neikvæð veðmál.
Fjöldi leikja
Erlend ólögleg veðmálafyrirtæki bjóða upp á hundruð leikja, bæði dag og nótt, sem hægt er að veðja á meðan á leiknum stendur og hundruð veðmöguleika á hvern leik.
Rannsóknir sýna að grundvöllurinn fyrir þróun spilafíknar er tíðni leikja sem boðið er uppá og endurgjöfin til þess sem veðjar. Þess vegna hafa Íslenskar getraunir tekið ákvörðun um að bjóða aðeins uppá 12 – 25 leiki á dag sem hægt er að veðja á meðan á leiknum stendur og almennt enga slíka leiki á næturna.
Hámarksupphæð
Íslenskar getraunir eru með hámarksupphæð sem hver og einn getur spilað fyrir á dag, viku og mánuð. Enn fremur geta viðskiptavinir lækkað þá upphæð kjósi þeir svo, eða útilokað sig frá spilun hjá Getspá eða Getraunum. Erlend veðmálafyrirtæki eru flest hver ekki með hámarksupphæð sem hægt er að spila fyrir á dag eða viku.
Markaðssetning fyrir ungt fólk
Ný íslensk rannsókn dr. Daníels Ólasonar, prófessors í sálfræði við Háskóla Íslands, sýnir að allt að 20% ungra karlmanna á aldrinum 18 – 25 ára á Íslandi spili á erlendum veðmálasíðum. Ástæðan er sú að ólöglegar erlendar veðmálasíður herja á þennan markhóp með auglýsingum sínum í gegnum áhrifavalda sem höfða sérstaklega til ungra karlmanna, að ekki sé talað um jafn ósmekklega óbeina auglýsingu, eins og að auglýsa hjá 16 – 18 ára verslunarskólanemendum. Íslenskar getraunir beina auglýsingum sínum ekki sérstaklega að ungu fólki í gegnum samfélagsmiðla eða áhrifavalda eins og erlendu ólöglegu veðmálasíðurnar gera.
Unglingaleikir
Erlend veðmálafyrirtæki bjóða upp á veðmál um úrslit í yngri flokkum á Íslandi þar sem börn og unglingar eru að keppa. Það er ekki til fyrirmyndar og býður uppá hagræðingu úrslita og óeðlilegan þrýsting á ungt íþróttafólk þegar þeir sem veðja á slíka leiki eru að reyna að komast yfir upplýsingar um liðin sem eru að keppa. Íslenskar getraunir bjóða ekki upp á unglingaleiki þar sem börn og unglingar keppa.
Erlend ólögleg veðmálafyrirtæki og spilafíkn
Niðurstöður rannsóknar dr. Daníels Ólasonar sýna að það eru ólöglegar erlendar veðmálasíður sem hafa marktæk tengsl við spilavanda og spilafíkn á Íslandi og þeim hörmungum sem slíku getur fylgt.
Þau sem spila á þessum veðmálasíðum eru fjórtán sinnum líklegri til að þróa með sér spilavanda og spilafíkn heldur en þeir sem gera það ekki.
Leikir Íslenskra getrauna hafa engin markæk tengsl við spilavanda og spilafíkn samkvæmt sömu rannsókn.
Þarna liggur munurinn annarsvegar á löglegri getraunastarfsemi og hinsvegar ólöglegri getraunastarfsemi á Íslandi.
Pétur Hrafn Sigurðsson,
upplýsingafulltrúi Getspár/Getrauna