Nemendum sem stunda íþróttir líður betur
Um 90% barna í hverjum árgangi fer í gegnum íþróttastarf með íþróttafélagi á einhverjum tímapunkti.. „Þetta er ótrúlega hátt hlutfall. Ef ég væri forstjóri í fyrirtæki, þá væri ég stolt af þessum tölum,“ segir Margrét Lilja Guðmundsdóttir, sérfræðingur hjá Rannsóknum og greiningu (R&G) og kennari við íþróttafræðideild Háskólans í Reykjavík.
Margrét kynnti niðurstöður Ánægjuvogarinnar 2020 á kynningarfundi sem ÍSÍ, UMFÍ og Háskólinn í Reykjavík stóðu fyrir í morgun.
Streymt var beint frá fundinum á Facebook-síðum ÍSÍ og UMFÍ. Hægt er að horfa á allan fundinn hér:
Í niðurstöðum Ánægjuvogarinnar kemur m.a. fram að 61% nemenda í efstu bekkjun grunnskóla æfir með íþróttafélagi einu sinni í viku eða oftar. Meirihluti nemendanna metur andlega og líkamlega heilsu sína góða, eru síður líkleg til að sýna af sér frávikshegðun og neyta vímuefna.
„Það er í raun alveg sama hvar ég stíg niður. Þeim nemendur líður betur sem eru virkir í íþróttastarfi. Eftir því sem þau eru virkari líður þeim betur,“ segir Margrét Lilja og bætti við að kostir íþróttastarfs séu fleiri. Þar á meðal vinni þeir betur í hópi og eru umburðarlyndari sem alast upp í íþróttastarfi.
Rannsóknir og greining hafa lagt spurningalista fyrir nemendur 8., 9. og 10. bekkjar frá árinu 1992 í rannsókninni Ungt fólk. Þetta er í þriðja sinn sem Ánægjuvogin er unnin fyrir ÍSÍ og UMFÍ en í henni felst að spurningar tengdar íþróttum og íþróttaiðkun er bætt við spurningalistana. Listarnir voru lagðir fyrir nemendur bekkjanna í febrúar á þessu ári og var svarhlutfallið 85%. Margrét Lilja segir svarhlutfallið einstakt, slíkt þekkist hvergi annars staðar í heiminum og gefi það afar góða innsýn í líf ungs fólks.
Einstakt forvarnastarf
Margrét Lilja segir niðurstöður rannsókna Rannsókna og greininga sýna ótvírætt kosti íþróttastarfsins.
„Við sjáum hvaða þættir það eru sem eru verndandi og hvaða þættir það eru sem draga úr líkum á því að barn leiðist út í einhvers konar frávikshegðun, sér í lagi vímuefnaneyslu. Við sjáum að skipulagt íþrótta- og tómstundastarf hefur forvarnargildi. Það er ekki nóg að gefa barni fótbolta eða handbolta eða tennisspaða, heldur þarf starfið að vera skipulagt og fullorðinn fagaðili að halda utan um það,“ segir hún og bætti við að forvarnagildið hafi vakið heimsathygli.
„Við höfum eitthvað alveg einstakt. Það hefur tekið tíma. En við sjáum enn atriði sem við getum gert betur,“ segir hún og benti á að íslenska forvarnamódelið láti kannski ekki mikið yfir sér. En þegar komi að forvarnarvinnu á meðal barna og ungmenna á Íslandi þá sé Ísland best í heimi.
„Við höfum náð það góðum árangri hér að horft er til okkar. Við vinnum að því í yfir 30 löndum að innleiða þessa forvarnastefnu. Í raun og veru kenna fagfólki og sérfræðingum erlendis hvað við getum gert til að draga úr vímuefnaneyslu barna og ungmenna,“ sagði hún.
Skýrslur fyrir íþróttahéruðin
Niðurstöður Ánægjuvogarinnar eru greindar niður eftir íþróttahéruðum. Íþróttahéruðin hafa fengið skýrslu um stöðuna hjá iðkendum sem falla undir félög þeirra. Jafnframt er hægt að bera hvert íþróttahérað saman við önnur héruð og stöðuna í landinu í heild.
Margrét Lilja sagði þetta tækifæri fyrir sveitarfélög og forsvarsfólk íþróttahéraða.
„Við getum nú skoðað stöðuna í nærumhverfi barnanna. Ég vona að einhver þarna úti sé kominn með skýrslu um sitt íþróttahérað. Ég hvet ykkur til þess að nýta það og flagga niðurstöðunum sem eru gott og hagnýtt vinnuplagg,“ sagði hún.
Umgjörðin hefur forvarnagildi
„Við viljum að öll börn séu innan skipulags starfs. Það er ekki hreyfingin sem slík sem hefur forvarnargildi heldur umgjörðin, og hefðir sem hafa skapast í kringum íþróttastarfið. Forvarnargildið felst því í því að vera í skipulögðu íþrótta- eða æskulýðsstarfi. Niðurstöðurnar gefa líka upplýsingar um það hvar við getum bætt okkur. Það er nokkuð sem við þurfum að taka til okkar, íþróttahreyfingin og íþróttafélögin,“ segir Líney Halldórsdóttir, framkvæmdastjóri ÍSÍ.
Þurfum að nýta niðurstöðurnar
„Ég man þegar ég var hjá íþróttafélagi og fékk niðurstöðurnar. Ég stakk þeim ofan í skúffu. Nú þurfum við að koma þeim á framfæri og halda þeim á lofti. Þá munum við ná enn betri árangri, sérstaklega að ná til barna utan íþróttastarfsins eða í jaðarhópum, sagði Auður Inga Þorsteinsdóttir, framkvæmdastjóri UMFÍ.
Dæmi um niðurstöður:
- 61% Nemenda í efstu bekkjum grunnskóla æfa með íþróttafélagi 1x í viku eða oftar.
- Neysla allra vímuefna er mun ólíklegri á meðal unglinga í 8.-10. bekk sem æfa íþróttir með íþróttafélagi en þeirra sem æfa ekki.
- 1,6 % unglinga sem æfa ekki íþróttir með íþróttafélagi reykja daglega samanborið við 0,2% þeirra sem æfa.
- 11% unglinga sem æfa ekki hafa orðið ölvaðir 1x eða oftar um ævina samanborið við 4% þeirra sem æfa.
Ánægjuvogin byggir á niðurstöðum rannsóknar sem lögð var fyrir alla nemendur í 8. til 10. bekk á Íslandi í febrúarmánuði árið 2020. Framkvæmd og úrvinnsla rannsóknarinnar var í höndum Rannsókna & greiningar. Allir nemendur sem sátu í kennslustundum daginn sem könnunin fór fram svöruðu spurningalistanum. Samtals fengust gild svör frá 3712 nemendum í 8. bekk, 3436 nemendum í 9. bekk og 3368 í 10. bekk. Heildarsvarhlutfall á landsvísu var um 85%.